TAŞIYICININ SORUMLULUKTAN KURTULABİLECEĞİ HÂLLER
VE
TAZMİNAT YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN SINIRI
Türk Ticaret Kanunu m.876’ya göre, zarar aşağıdaki durumlardan birine bağlanabiliyorsa taşıyıcı sorumluluktan kurtulur:
- Eşyanın sözleşmeye veya teamüle uygun şekilde açık araçta ya da güvertede taşınması,
- Yetersiz ambalajlama (gönderen tarafından yapılmışsa),
- Eşyanın gönderici ya da alıcı tarafından yüklenmesi, boşaltılması veya işleme tabi tutulması,
- Eşyanın doğası gereği kolayca zarar görebilecek nitelikte olması (örneğin bozulabilir ürünler, kırılgan mallar),
- Yetersiz etiketleme (gönderenin hatası),
- Canlı hayvan taşımacılığı,
- Taşıyıcının hukuki sorumluluktan kurtulmasına imkân tanıyan kanun veya düzenlemelerde belirtilen özel hâller.
Ayrıca, taşıyıcının bu nedenlere dayandığı durumlarda, zararın bu sebeplerden kaynaklandığı varsayılır.
TAŞIYICININ TAZMİNAT YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN SINIRI
Taşıyıcının tazminat yükümlülüğü, zıya veya hasarın niteliğine göre ağırlık bazında sınırlanmıştır. Buna göre:
- Gönderinin tamamının zıyaı veya hasarında, taşıyıcının sorumluluğu gönderinin net olmayan ağırlığının her bir kilogramı için 8,33 Özel Çekme Hakkı (SDR) karşılığı tutarla sınırlıdır.
- Kısmi zıya veya hasarda, yalnızca değer kaybeden kısmın net ağırlığı dikkate alınır.
- Teslimdeki gecikmeden doğan sorumluluk ise taşıma ücretinin üç katı ile sınırlıdır.
Özel Çekme Hakkı tutarları, taşımanın gerçekleştiği tarihteki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası kuru üzerinden Türk lirasına çevrilir.
TAŞIYICININ YARDIMCI KİŞİLERDEN DOLAYI SORUMLULUĞU
Taşıyıcı, taşıma faaliyeti sırasında yararlandığı üçüncü kişilerin ve kendi çalışanlarının fiil ve ihmallerinden, kendi fiil ve ihmali gibi sorumludur. Yani bu kişilerin hataları da taşıyıcının sorumluluk alanına girer. Ancak taşıyıcı ya da yardımcı kişi, zararı kasten veya ağır ihmalle, üstelik bu zararın meydana gelebileceğini öngörerek gerçekleştirmişse; bu durumda taşıyıcı, sorumluluktan kurtulma ve sorumluluk sınırlaması hükümlerinden yararlanamayacaktır.
SONUÇ
Taşıma faaliyetleri, yalnızca lojistik bir süreç değil; dikkatli hukuki planlama gerektiren bir sorumluluk alanıdır. Bu nedenle, taşıma sözleşmeleri özenle yapılandırılmalı ve muhtemel riskler, sözleşme aşamasında hukuki güvence altına alınmalıdır.
